Politikadan Ekosisteme: Yerlileşmenin Omurgası
2000’lerin başında daha çok ithalatla ayakta duran yapı, uzun vadeli programlar ve kümelenmelerle tasarlayan-üreten-ihraç eden bir sanayiye dönüştü. Bugün:
%80+ yerlilik oranı,
3.500’ün üzerinde firma, 90 bin+ nitelikli çalışan,
Yıllık milyarlarca dolarlık AR-GE, 100 milyar doları aşan proje stoğu
ile savunma, havacılık ve uzay sahasında sürdürülebilir bir omurga oluştu.
Rakamlarla Dönüşüm: İhracatta Üst Üste Rekorlar
2010: Yaklaşık 853 milyon dolar.
2023: 5,5 milyar dolar.
2024: 7,15 milyar dolar ile yeni rekor.
2025 Ocak–Ağustos: 5,4 milyar dolar+; Ağustos tek başına 834 milyon dolar.
Bu ivme, yıl sonu için 8 milyar doların üzeri beklentisini güçlendiriyor.
Ürün–Teknoloji Sıçraması: İHA’lardan Deniz Platformlarına
İnsansız Sistemler: Bayraktar TB2 ve AKINCI başta olmak üzere İHA/SİHA ailesi, maliyet-etkinlik, sahada kanıtlı performans ve hızlı teslimat avantajlarıyla birçok ülke envanterine girdi.
Deniz Platformları: MİLGEM türevleri ve alt sistemleri teknoloji transferi, ortak üretim ve bakım-onarım paketleriyle yüksek katma değerli ihracat kalemine dönüştü.
Katmanlı Hava Savunma: MİDLAS üzerinden HİSAR-D RF ile gemiden yapılan canlı hedef vuruşu deniz konuşlu hava savunmada millî zinciri tamamladı. Çelik Kubbe ile kara-deniz radarları, füze sistemleri ve elektronik harp unsurları yapay zekâ destekli komuta-kontrol altında tek ağda birleşiyor.
Küresel Konum: Pay Artıyor, Harita Genişliyor
Türkiye’nin 2020–2024 dönemindeki küresel silah ihracatı payı %1,7 seviyesine yükseldi ve ülke dünya 11’inciliğine kadar tırmandı. Avrupa, Orta Doğu ve Afrika ekseninde yeni sözleşmeler, bu yükselişi kalıcı hale getiriyor.
Neden Başardık?
Sahada Kanıt: “Çalışıyor mu?” sorusuna net cevap: gerçek operasyonlardan gelen başarı hikâyeleri.
Yerel Tedarik + Esneklik: Motor, radar, aviyonik, yazılım ve mühimmatın giderek yerlileşmesi; konfigürasyon ve teslimat çevikliğini artırdı.
Paket Yaklaşımı: Sadece platform değil; eğitim + mühimmat + lojistik + MRO ile uzun ömürlü ortaklık.
Kurumsal Öğrenme: İthalatçıdan öğrenen değil, kendi standardını ihraç eden bir sanayi.
2010–2025 Zaman Çizelgesi
2010’lar: İHA/SİHA platformlarının sahaya çıkışı; yerlileşme hamleleri hız kazandı.
Aralık 2022: MİDLAS ilk atışlı test (kara).
Mart 2024: TCG İstanbul’dan MİDLAS + HİSAR-D RF ilk deniz atışı.
2024: İhracatta 7,15 milyar dolar ile tarihî rekor.
Ağustos 2025: İlk canlı hedef imhası ve Çelik Kubbe mimarisinin resmî duyurusu.
İthalat Bağımlılığından Teknoloji İhracına
Türkiye, savunma sanayii politikasını ekosistem stratejisine dönüştürerek yalnızca ihtiyaçlarını karşılayan değil, yüksek teknoloji ihracatı yapan bir aktöre evrildi. 2025 itibarıyla atılan adımlar; denizde millî hava savunma, karada-denizde ağ merkezli mimari ve yapay zekâ destekli yönetim katmanıyla bu dönüşümün olgunluk evresine geçildiğini gösteriyor.
Önümüzdeki eşik: AR-GE finansmanı, nitelikli insan kaynağı, uluslararası sertifikasyon ve ortak üretim merkezleri ile bu ivmeyi kalıcı kılmak.
